صنعت خودروسازی ایران در سال‌های اخیر با چالش‌های جدی مواجه بوده است. دو شرکت بزرگ خودروسازی کشور، ایران‌خودرو و سایپا، با زیان‌های انباشته قابل توجهی روبرو شده‌اند که نگرانی‌های عمیقی را در مورد آینده این صنعت برانگیخته است. بررسی دقیق آمار مالی این دو شرکت در سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که وضعیت مالی آنها همچنان رو به وخامت است.
ایران‌خودرو (خودرو)، بزرگ‌ترین خودروساز ایران، در سال ۱۴۰۲ با زیان انباشته تلفیقی ۱۲۲,۸۳۹ میلیارد تومانی مواجه شده است. این رقم در مقایسه با سال ۱۴۰۱ که ۷۳,۹۰۷ میلیارد تومان بود، افزایش چشمگیری داشته است. زیان انباشته غیر تلفیقی ایران‌خودرو در سال ۱۴۰۲ به ۱۱۰,۳۶۱ میلیارد تومان رسیده است.
سایپا (خساپا) نیز وضعیت مشابهی دارد. زیان انباشته تلفیقی این شرکت در سال ۱۴۰۲ به ۱۰۱,۰۷۷ میلیارد تومان رسیده است که نسبت به ۳۸,۳۷۶ میلیارد تومان سال ۱۴۰۱، رشد قابل توجهی را نشان می‌دهد. زیان انباشته غیر تلفیقی سایپا در سال ۱۴۰۲ به ۵۱,۲۸۴ میلیارد تومان افزایش یافته است.
این ارقام نشان‌دهنده عمق بحران مالی در صنعت خودروسازی ایران است. زیان خالص تلفیقی ایران‌خودرو در سال ۱۴۰۲ به ۲۹,۰۴۸ میلیارد تومان رسیده، در حالی که زیان خالص غیر تلفیقی آن ۳۶,۴۵۴ میلیارد تومان بوده است. برای سایپا، زیان خالص تلفیقی ۲۲,۷۰۹ میلیارد تومان و زیان خالص غیر تلفیقی ۱۲,۹۰۷ میلیارد تومان گزارش شده است.
مقایسه با سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که وضعیت مالی هر دو شرکت بدتر شده است. در سال ۱۴۰۱، زیان خالص تلفیقی ایران‌خودرو ۲۲,۶۰۴ میلیارد تومان و زیان خالص غیر تلفیقی آن ۳۱,۹۶۳ میلیارد تومان بود. برای سایپا، این ارقام به ترتیب ۲۱,۳۰۵ و ۱۴,۰۲۸ میلیارد تومان بوده است.
نگاهی به آمار سال ۱۴۰۰ نیز روند نزولی را تأیید می‌کند. زیان انباشته ایران‌خودرو در سال ۱۴۰۰، ۴۱,۰۳۲ میلیارد تومان و سایپا ۲۴,۳۴۸ میلیارد تومان بوده است. این ارقام نشان می‌دهد که زیان انباشته هر دو شرکت در طی دو سال بیش از دو برابر شده است.
یکی از نکات قابل توجه، زیان به ازای هر خودرو تولیدی است. ایران‌خودرو به ازای هر خودرو تولیدی ۴۰ میلیون تومان و سایپا ۱۹ میلیون تومان زیان می‌کنند. این ارقام نشان می‌دهد که قیمت‌گذاری خودروها متناسب با هزینه‌های تولید نیست و شرکت‌ها مجبور به فروش محصولات خود با قیمتی کمتر از هزینه تمام شده هستند.
بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که بیشترین زیان برای ایران‌خودرو مربوط به گروه پژو است و خودرو پژو پارس نیز به عنوان اصلی‌ترین سردمدار زیان دهی به دلیل همین موضوع از خط تولید خارج شد. این گروه محصولات با زیان ناخالص ۱۱,۰۷۱ میلیارد تومانی مواجه شده است. برای سایپا، بیشترین زیان مربوط به خانواده X200 (تیبا، کوئیک، ساینا) است که زیان ناخالص ۴,۶۴۸ میلیارد تومانی را ثبت کرده است.
از نظر تعداد فروش، ایران‌خودرو ۲۷۵,۰۵۱ دستگاه و سایپا ۲۳۳,۳۸۳ دستگاه از دو خانواده محصولات فروخته‌اند. میانگین نرخ فروش برای ایران‌خودرو ۲۶۹ میلیون تومان و برای سایپا ۲۲۴ میلیون تومان بوده است.
جدول زیان انباشته شرکت‌های خودروسازی ایران‌خودرو و سایپا
| عنوان | ایران خودرو (خودرو) | شرکت خودروسازی سایپا (خساپا) |
| سود و زیان انباشه تلفیقی ۱۴۰۲ (میلیارد تومان) | (۱۲۲,۸۳۹) | (۱۰۱,۰۷۷) |
| سود و زیان انباشه ۱۴۰۲ (میلیارد تومان) | (۱۱۰,۳۶۱) | (۵۱,۲۸۴) |
| سود و زیان انباشه ۱۴۰۱ (میلیارد تومان) | (۷۳,۹۰۷) | (۳۸,۳۷۶) |
| سود و زیان خالص تلفیقی سال ۱۴۰۲ (میلیارد تومان) | (۲۹,۰۴۸) | (۲۲,۷۰۹) |
| سود و زیان خالص سال ۱۴۰۲ (میلیارد تومان) | (۳۶,۴۵۴) | (۱۲,۹۰۷) |
| سود و زیان خالص تلفیقی سال ۱۴۰۱ (میلیارد تومان) | (۲۲,۶۰۴) | (۲۱,۳۰۵) |
| سود و زیان خالص سال ۱۴۰۱ (میلیارد تومان) | (۳۱,۹۶۳) | (۱۴,۰۲۸) |
| سود زیان ۶ ماه اول ۱۴۰۱(میلیارد تومان) | (۱۱۱) | (۳۸,۰۷۹) |
| سود و زیان انباشه ۱۴۰۰(میلیارد تومان) | (۴۱,۰۳۲) | (۲۴,۳۴۸) |
| بیشترین زیان برای کدام محصول است | گروه پژو(پژو پارس) | خانواده X۲۰۰ (تیبا،کوئیک،ساینا) |
| سود ناخالص محصول (میلیارد تومان) | (۱۱,۰۷۱) | (۴,۶۴۸) |
| تعداد فروش (دستگاه) | ۲۷۵,۰۵۱ | ۲۳۳,۳۸۳ |
| نرخ فروش(میلیون تومان) | ۲۶۹ | ۲۲۴ |
| میزان زیان به ازای هر خودرو(میلیون تومان) | (۴۰) | (۱۹) |
تحلیل این آمار نشان می‌دهد که صنعت خودروسازی ایران با چالش‌های جدی روبروست:
قیمت‌گذاری دستوری: دولت با هدف کنترل تورم، قیمت خودروها را به صورت دستوری تعیین می‌کند که این امر منجر به زیان‌دهی تولیدکنندگان شده است.
تحریم‌های بین‌المللی: تحریم‌ها باعث افزایش هزینه‌های تأمین قطعات و مواد اولیه شده و همچنین انتقال فناوری‌های جدید را دشوار کرده است.
عدم بهره‌وری: ساختار سنتی و غیررقابتی این صنعت منجر به پایین بودن بهره‌وری و افزایش هزینه‌های تولید شده است.
تورم و نوسانات ارزی: افزایش مداوم قیمت مواد اولیه و قطعات به دلیل تورم و نوسانات نرخ ارز، هزینه‌های تولید را به شدت افزایش داده است.
برای بهبود وضعیت این صنعت، اقدامات زیر پیشنهاد می‌شود:
اصلاح نظام قیمت‌گذاری: حرکت به سمت آزادسازی قیمت‌ها و اجازه به شرکت‌ها برای تعیین قیمت بر اساس هزینه‌های واقعی تولید. این موضوع مدت‌هاست که مورد بحث بوده و به دلیل بازار انحصاری خودرو در ایران، انجام این امر مستلزم آزادسازی کامل مواردی همچون واردات خودرو بدون محدودیت است که فعلا دولت زیر بار چین موضوعاتی نرفته است.
بهبود کیفیت و نوآوری: سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه برای ارتقای کیفیت محصولات و افزایش رضایت مشتریان، که در نهایت به رونق بیشتر بازار خودرو منجر خواهد شد و مشتریان برای داشتن محصولات با کیفیت حاضر به پرداخت هزینه بیشتر نیز خواهند بود.
اصلاح ساختار مدیریتی: بهبود مدیریت و افزایش بهره‌وری با استفاده از روش‌های نوین مدیریتی و فناوری‌های جدید، منجر به کاهش هزینه‌ها و زیان دهی خواهد شد.
همکاری‌های بین‌المللی: تلاش برای ایجاد زمینه برای همکاری با شرکت‌های خودروسازی معتبر جهانی، از مواردی است که می‌تواند سیستم ناکارامد و زیان ده صنعت خودرو ایران را با تکنولوژی‌های جدید بروز کرده از وضعیت نابسامان و رو به زوال خارج کند.
حمایت هدفمند دولتی: در صورت آزادسازی واردات خودرو دولت می‌تواند با ارائه تسهیلات و حمایت‌های دولتی به صورت هدفمند برای نوسازی خطوط تولید و بهبود فناوری، خودروهای ساخت داخل را به عنوان رقیبی با کیفیت و ارزان قیمت برای محصولات خارجی بدل کند و همین موضوع می‌تواند به ارتقا کلی این صنعت بیانجامد.
در نهایت، باید توجه داشت که ادامه روند فعلی می‌تواند پیامدهای جدی برای اقتصاد ایران داشته باشد. صنعت خودروسازی یکی از بزرگ‌ترین صنایع کشور است و زیان‌دهی مداوم آن می‌تواند منجر به از دست رفتن هزاران شغل و تأثیر منفی بر صنایع وابسته شود. همچنین، این وضعیت می‌تواند فشار مضاعفی بر سیستم بانکی کشور وارد کند، زیرا این شرکت‌ها برای تأمین سرمایه در گردش خود ناچار به استقراض بیشتر خواهند بود.
بنابراین، اصلاح ساختاری صنعت خودروسازی ایران نه تنها یک ضرورت اقتصادی، بلکه یک الزام اجتماعی است. دولت، مدیران صنعت و کارشناسان باید با همکاری یکدیگر راهکارهایی جامع و عملی برای خروج از این بحران ارائه دهند. در غیر این صورت، ادامه روند فعلی می‌تواند به فروپاشی این صنعت استراتژیک منجر شود که پیامدهای آن برای اقتصاد و جامعه ایران بسیار گسترده خواهد بود.
[ad_2]
منبع : بانک خودرو